استفاده از سنگ و آجر در ساختمان علل‌الخصوص در نمای ساختمان بسیار پرکاربرد و  رایج است. استفاده از سنگ‌ها در نمای ساختمان علاوه بر اینکه دارای مزایای بسیاری می‌باشد، در صورت عدم نگهداری صحیح و مناسب از آن ممکن است با ایراداتی هم روبرو شود. یکی از دلایلی که از سنگ در نمای ساختمان استفاده می‌شود، زیبایی آن است. بنابراین زیبایی نما می‌تواند یکی از اولویت‌های مالکان ساختمان باشد اما ایرادی که در بعضی موارد در ساختمان‌ها می‌توان دید، شوره زدن و یا سفیدک‌زدن سنگ نمای ساختمان می‎‌باشد.

ما در این مقاله قصد داریم به تعریف شوره سنگ بپردازیم همچنین عوامل شوره زدن و راه‌کارهای رفع شوره زدن سنگ را بیان کنیم.

شوره سنگ چیست؟

به طور کلی املاح معدنی و رسوب نمک موجود در ملات، سیمان، رطوبت محیط و یا خود سنگ، باعث شوره سنگ و یا سفیدک سنگ می‌شود.  این رسوب پس از تبخیر آب بر روی سطح سنگ باقی می‌ماند و از مواردی مانند سدیم و کلسیم تشکیل شده‌ است. شوره سنگ علاوه بر اینکه زیبایی ساختمان را کاهش می‌دهد و ظاهری نامناسب به آن می‌دهد، باقی ماندن آن  بر روی دیوار باعث مرطوب ماندن سنگ و ایجاد کپک یا خوردگی سنگ می شوند. به همین دلیل از بین بردن شوره سنگ از اهمیت بسیاری بالایی برخوردار است.

علل شوره زدن سنگ چیست؟

همان‌طور که گفته شد شوره زدن بیشتر در محیط‌های مربوط دیده می‌شود و از طرفی هرچه تراکم سنگ مورد نظر پایین‌تر باشد راه انتقال محلول نمکی به سطح سنگ و تبخیر آب آن بیشتر است. سدیمی که داخل محلول وجود دارد به هنگام تبخیر رطوبت از داخل سنگ خارج می‌گردد و در نتیجه به سطح سنگ منتقل می‌شود.

شوره زدن سنگ دلایل و عوامل گوناگونی دارد که در زیر به تمامی این موارد اشاره می‌کنیم:

1- نوع سیمان استفاده شده در مصالح:

استفاده از سیمان نامرغوب و بی‌کیفیت باعث می‌شود که آبی که بر روی سطح سنگ باقی می‌ماند و یا بارانی که به سطح نما می‌خورد جذب سنگ و سیمان بی کیفیت نشود و این آب باقی مانده باعث ایجاد لکه، شوره و سفیدک بر روی سنگ می‌شود.

2- ماسه استفاده شده در مصالح:

در هنگام استفاده از مصالح اگر از ماسه شور استفاده کنید باعث می‌شود نمک به سطح سنگ رسوب کند و این مورد می‌تواند سفیدک بر روی سنگ ایجاد کند. در این مورد می‌توان گفت ماسه‌های کوهی اغلب بهتر از ماسه‌های دیگر هستند.

3- نوع سنگ استفاده شده در نما:

برخی از معادن سنگ در نقاط شور کشورمان هستند و این معادن دارای نمک و املاح می‌باشند. دقت داشته باشید که در هنگام خرید سنگ از کدام معادن خریداری می‌کنید.

4- استفاده از آب شور:

در بعضی مناطق به دلیل در دسترس نبودن آب شرب از آب شور برای تهیه مصالح استفاده می‌کنند که همین موضوع باعث ایجاد شوره در سنگ می‌شود.

5- متریال استفاده شده در سنگ‌بری‌ها:

بسیاری از لوازم صنعتی که در سنگ‌بری‌ها استفاده می‌شود مانند لقمه‌هایی مورد نیاز برای ساب و حتی آبی که برای فرآوری سنگ استفاده می‌شود اگر دارای املاح و نمک باشد باعث می‌شود که این نمک به نمای سنگ نفوذ کند و سنگ شوره بزند. در این مورد باید از سنگ‌بری‌هایی استفاده کرد که آب را تصفیه می‌‎کنند و با استفاده از فیلترها همه‌ی املاح آن گرفته می‌شود.

روشهای رفع شوره زدن سنگ:

با توجه به اینکه شوره زدن آسیب‌هایی را به ساختمان وارد می‌کند باید از این مورد جلوگیری کرد. برای آنکه بتوان از شوره زدن سنگ جلوگیری کرد روش‌های متفاوتی وجود دارد در این میان بعضی از این روش‌ها دارای هزینه زیادی می‌باشند و بعضی از آن‌ها دارای هزینه‌های کمتری هستند. در زیر روش‌هایی اشاره شده است که می‌توان با استفاده از آن‌ها از شوره زدن سنگ جلوگیری کرد:

1-نانو کردن سنگ نمای ساختمان:

این مورد یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از شوره زدن نمای ساختمان است اما باید در نظر گرفت که این روش هزینه‌ی زیادی را برای مالکان در پی خواهد داشت. نانو یک پوششی است که برای محافظت و افزایش مقاومت از عوامل خارجی و کاهش شدید جلوگیری از نفوذ مایعات به سطح بر روی سنگ‌ها استفاده می‌شود . همچنین نانو کردن سنگ باعث می‌شود آبی که از بارندگی‌های اسیدی و بارندگی‌های شور مخصوصا در مناطق شمالی و یا جنوبی کشور بر روی سنگ می‌بارد، سنگ این آب را نپذیرد و به داخل سنگ نفوذ نکند. بنابراین بهتر است افرادی که در شمال و یا جنوب کشور زندگی می‌کنند برای جلوگیری از نفوذ آب باران به داخل سنگ از این پوشش استفاده کنند.

2- شستن نمای ساختمان:

بعد از اتمام کار نمای ساختمان حتما 2 الی 3 مرتبه با آب شرب نمای ساختمان خود را به صورت کامل بشویید، فشار آب بالا باعث می‌شود نمای ساختمان به صورت کامل شسته شود و املاح و نمک در داخل سنگ و بر روی نما باقی نماند. حتی در این مورد می‌توان از مایع شوینده نیز استفاده کرد.

3- استفاده از سرکه:

اگر قصد ندارید که ریسک کنید می‌توانید از سرکه استفاده کنید. شما می‌توانید در ملات خود سرکه سفید را اضافه کنید و همچنین بعد از اجرای نما محلول سرکه را به مقدار نسبت 1 به 10 به آب مخلوط کنید و با این محلول نما خود را بشویید.

4- استفاده از جوهر نمک:

استفاده از جوهر نمک یکی از عواملی است که می‌تواند باعث از بین رفتن شوره سنگ شود ولی نکته‌ای که باید در نظر گرفت رقیق کردن زیاد جوهر نمک است زیرا غلظت بالای آن باعث می‌شود که به نما آسیب وارد شود.

6- استفاده از برس پلاستیکی:

استفاده از برس پلاستیکی و آب یکی از روش‌های است که می‌تواند برای رفع سفیدک زدن سنگ از آن استفاده کرد. این روش هزینه‌ی بالایی ندارد ولی بعد از مدتی امکان بازگشت شوره‌ها نیز وجود دارد.

نتیجه‌گیری

همانطور که در بالا اشاره شد، شوره زدن سنگ علاوه بر اینکه باعث می‌شود از زیبایی نما ساختمان کاسته شود، باعث ایجاد کپک و خوردگی در سنگ هم نیز خواهد شد بنابراین باید از عواملی که باعث ایجاد شوره زدن و یا سفیدک زدن سنگ می‌شود جلوگیری کرد.

از عواملی که باعث ایجاد شوره زدن سنگ می‌شود می‎‌‌توان به نوع ملات اشاره کرد که باید از ملاتی استفاده کنیم که داخل آن نمک نباشد. همچنین آب شور داخل ملات یکی دیگر از عوامل شوره زدن سنگ می‌باشد. نوع  سنگی انتخابی و همچنین متریال مورد نظری که با آن متریال، سنگ‌‎ها فرآوری می‌شوند در صورتی که مناسب نباشد می‌تواند باعث ایجاد شوره در سنگ شود. موردی که می‌‎تواند از شوره زدن آجر و سنگ جلوگیری کند این است که در هنگام ساخت و ساز ابتدا نمای بیرون باید سنگ شود و بعد از مدتی می‌توان نمای داخل را گچ کرد. این کار باعث می‌شود شوره در سطح سنگ قرار نگیرد و به پشت دیواره نفوذ کند و شوره از سمت مقابل دیوار خارج شود.

روش‌هایی که برای جلوگیری از شوره زدن سنگ بیان شد: نانو کردن سنگ، شستشو کل نما بعد از اتمام کار نما، استفاده از جوهر نمک اما نه با غلظت بالا، استفاده از سرکه در مصالح و همچنین استفاده از برس پلاستیکی می‌باشد.

این را باید در نظر گرفت، سنگ‌هایی که دارای تخلخل بیشتری هستند شوره‌ی بیشتری می‌زنند بنابراین در استفاده از سنگ‌هایی مانند تراورتن باید به نوع فرآوری سنگ، کیفیت سنگ و استفاده از رزین بر روی آن توجه داشته باشید.